ارتقاء فرهنگ عمومی در خصوص فرآیند وقوع زلزله
یک زمینلرزه توسط لرزش زمین، در اثر رها شدن انرژی از پوسته زمین آشکار میشود. این انرژی ممکن است از منابع مختلفی مانند جابجایی پوسته زمین، فوران آتشفشانی، انفجارهای ایجاد شده به دست بشر و یا ریزش تونلهای زیرزمینی سرچشمه گیرد. بنابراین انواع مختلفی از زلزله وجود دارند. نظریه تکتونیک زمینساخت، از سال 1960، در میان مهندسان زلزله بیشترین مقبولیت را دارد. براساس این نظریه، پوسته زمین مرکب از صفحاتی است که دائم، در حال حرکت میباشد. این حرکات بسیار کم میباشد و با مقیاس سانتیمتر بر سال اندازهگیری میشوند. ریشتر (1958) لیستی از اختلالات ایجاد شده در زمین که توسط لرزهنگارها ثبت شدهاند را گردآوری نمود
صفحات زمین ساخت در کنار یکدیگر قرار داشته و توسط گسلهای انتقالی از هم متمایز شده و روی هم میلغزند. این صفحات دارای ابعاد بزرگ و ضخامتی در حدود 100 کیلومتر میباشند که در زیر قارهها دارای ضخامت بیشتر، و در محل اقیانوسها دارای ضخامت کمتری (5 تا 15 کیلومتر) میباشند.
این صفحات بر روی گوشته زمین قرار دارند. گوشته نیز دارای عمق متغییری مابین 30 تا 2900 کیلومتر است. ماده سخت صفحات به طور مستمر در حال تجدید و نوسازی است، ولی با فرو رفتن به داخل گوشته از بین میرود. در بعضی از مناطق سازندگی بیشتر از تخریب است. با نگاهی ساده بر روی نقشه توزیع زلزلههای دنیا متوجه میشویم که اکثر زلزلهها در محل برخورد این صفحات، به وقوع میپیوندند. هسته داخلی بسیار سخت بوده و عمدتاً از آهن و نیکل تشکیل شده است. ضخامت هسته داخلی در حدود 1290 کیلومتر، حرارت مرکز آن در حدود 2500 درجه سانتیگراد، فشار در حدود 4 میلیون اتمسفراست.
قارهها دارای وزن مخصوص کمتری میباشند، در گوشته فرو نمیروند و دارای ضخامت زیادی هستند. همچنین سن صفحات قارهها نسبت به صفحات سازنده کف اقیانوسها بسیار زیادتر میباشند. همانطور که گفته شد این صفحات مدام در حال حرکت میباشند. برخورد این صفحات به یکدیگر باعث ایجاد نیروها و تنشهای زیادی در مرز مابین آنها میشود.
اندازه یک زلزله به دو روش کلی انجام میشود. روش اول به صورت کیفی یا غیر دستگاهی و روش دوم به صورت کمی یا دستگاهی میباشد. اندازهگیریهای غیر دستگاهی به لحاظ بررسی زلزلههای گذشته که قبل از اختراع دستگاههای ثبت زلزله به وقوع پیوستهاند و همچنین برای استفاده در تحلیلهای ریسک زلزله و زلزلههای تاریخی دارای اهمیت هستند. به طور کلی اطلاعات مربوط به زلزلههای تاریخی چندان قابل اطمینان نیست. لیکن به دلیل کمبود آمار موجود از زلزلههای اخیر گاهی اوقات مجبور به استفاده از اطلاعات مربوط به زلزلههای تاریخی هستیم.